اوج مهربانی5
اَللّهُمَّ اقْضِ دَیْنَ کُلِّ مَدینٍ
در این فراز از دعا خدای متعال را صدا می زنیم و از وی در خواست می کنیم که: بار خدایا بدهی همه بدهکاران را ادا بفرما.
بدهی مانند زنجیری است که صاحبش را بسته است. هم خجالت می کشد از حضور در اجتماع و هم ناراحت است که چرا نمی تواند دین خود را بپردازد.
«میتى که گرفتار حق الناس شده و با بدهى از دنیا رفته است، در برزخ گرفتار است و مانند کسى است که به دلیل نپرداختن وجه چک گرفتار زندان شده و اطرافیان او تلاش در اداى بدهى دارند و سند خانه یا مغازه گرو مى گذارند تا او را آزاد کنند؛ پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:
صاحب الدین مغلول فى قبره لایفکه الا قضاء دَینه
میت بدهکار، در قبرش گرفتار است و آزاد نمى شود تا بدهى او را بدهند.»
وقتی انسان نتوانست بدهی خود را بپردازد امام ممکن است به اعمال دیگری نیز دست بزند.امام على (ع) فرمود:
کَثْرَةُ الدَّیْنِ تُصَیِّرُ الصَّادِقَ کَاذِبا
بدهى زیاد، انسان راستگو را به دروغگویى مىکشاند.
به همین خاطر در روایات بسیار بر کمک به بدهکاران و پرداخت بدهی ایشان و یا مهلت دادن به ایشان تاکید شده است.امام صادق علیه السّلام فرمود: هنگامى که مرگ محمّد بن اسامه فرا رسید بنى هاشم نزد او رفتند و او به ایشان گفت: شما از خویشى و جایگاهم نسبت به خود آگاهید. من یک بدهى دارم که مى خواهم شما از سوى من آن را بپردازید. امام على بن الحسین علیه السّلام فرمود:
بخدا سوگند، پرداخت یک سوم بدهى تو بر عهده من. او خاموش شد و دیگر حاضران هم خاموش شدند. على بن الحسین علیه السّلام فرمود: پرداخت همه بدهیهاى تو بر عهده من.
امام علیه السّلام سپس فرمود: آگاه باشید که چیزى مانع من نشد که در بار نخست همه بدهیهاى او را بر عهده گیرم مگر آنکه خوش نداشتم بگویند: او بر ما پیشى گرفت [و اگر چنین نکرده بود ما پرداخت آن را بر عهده مى گرفتیم].
در روایات بخشش بدهی به بدهکار ثواب زیادی را در پی خواهد داشت.
ابراهیم بن عبد الحمید مى گوید که: به امام صادق علیه السّلام عرض کردم: عبد الرحمن بن سیابه از مردى طلبى داشت و آن شخص مرد، و ما از او خواستیم تا طلب خود را به او ببخشد، اما او قبول نکرد. حضرت فرمود: واى بر او! مگر نمى داند که اگر بدهى خود را به او ببخشد خداوند به ازاى هر درهمى، ده درهم نصیبش خواهد کرد، و اگر نبخشد (در روز قیامت) به ازاى هر درهمى فقط یک درهم خواهد گرفت؟!
در کتاب فقه الرضا آمده است: «بدان که! هرکس بدهکار شود و تصمیم بر پرداخت آن داشته باشد، وى در امان خداست تا بپردازد و اگر تصمیم بر پرداخت آن نداشته باشد، پس او دزد است.
بنابراین از خدا بترس و بدهى ات را به طلبکار بپرداز و با بدهکارت با نرمش وملایمت رفتار کن تا حقّت را از وى با بزرگوارى و خویشتن دارى بگیرى.»
سدیر از امام باقر علیه السلام روایت مى کند که فرمود: «روز قیامت گروهى با چهرههایى از نور و لباسهایى از نور و نشسته بر کرسى هایى از نور در زیر سایه عرش، برانگیخته مى شوند. بندگان در حضور آنان مشرف مى شوند و مى گویند: اینان پیامبر هستند. پس ندادهنده اى از زیر عرش ندا مى دهد: اینها پیامبر نیستند.
بار دیگر مردم مى گویند: اینان شهیدان هستند. پس ندادهنده اى از زیر عرش ندا مى دهد: اینها شهید نیستند بلکه آنان گروهى هستند که بر مؤمنان آسان مى گرفتند و به بدهکار تنگدست فرصت مى دادند تا در کارش گشایش به وجود آید.»
به هر روی این دنیا محلی است که ممکن است عده ای در آن به هر علتی دچار ورشکستگی و بدهی شوند. در اینجا جامعه اسلامی که متشکل از یکایک مسلمانان است باید به یاری برادران ایمانی خویش بشتابند و ایشان را تنها نگذارند و علاوه بر اقدام عملی برای برطرف شدن و ادا شدن قرض همه قرض داران دعا هم کنند و بگویند:اَللّهُمَّ اقْضِ دَیْنَ کُلِّ مَدینٍ
